اعمال مدیریت 4 برابری در ساماندهی مراتع در یکسال اخیر

ترحم بهزاد مدیر کل دفتر امور مراتع سازمان جنگل ها در مصاحبه با خبرگزاری برنا ضمن بیان مطلب فوق، مدیریت مراتع در قالب طرح مرتعداری را یکی از اولویت‌های مهم سازمان جنگل ها  برشمرد و افزود: مراتع کشور 52 درصد اراضی کشور را به خود اختصاص داده است.

او افزود: طی 40 سال اخیر یک میلیون و 930 هزار هکتار مرتع به شکل ممیزی(شناسایی بهره‌برداران واقعی دارای حق استفاده از مراتع، به منظور صدور پروانه چرا) به ثبت رسیده است.

بهزاد ادامه داد: هم‌اکنون دو میلیون هکتار مرتع ممیزی نشده در سطح کشور وجود دارد که در سال 1400 اقدامات در این زمینه به اتمام می‌رسد.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: در سال 99، 7 برابر میانگین سالانه تهیه طرح انجام شده است.

او افزود: تا پایان سال 98 حدود 20/2 میلیون هکتار اعمال مدیریت شده است، یعنی در 40 سال اخیر حدود 506 هزار هکتار مدیریت سالانه انجام شده است.

به گفته مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال 99، یک میلیون 979 هزار هکتار  یعنی 4 برابر  اعمال مدیریت انجام شده است.

بهزاد درباره وضعیت زیست محیطی مراتع کشور افزود: مرتع 17 نوع کارکرد دارد. یک نوع آن به تولید علوفه مربوط می‌شود. به عبارت دیگر 25 درصد مراتع کشور به تولید علوفه و مابقی به مسائل زیست محیطی مربوطه می‌شود.

* 50درصد مراتع کشور مجاز به بهره‌برداری
این مقام مسئول تصریح کرد: با توجه به محاسبات انجام شده 50 درصد مراتع مجاز به بهره‌برداری هستند. با توجه به بارندگی‌های اخیر میانگین تولید مراتع در سال‌های اخیر به 12میلیون تن رسیده است. یک میلیون  و 200 هزار نفر از عشایر از مراتع استفاده می‌کنند.

*بهره برداری 6 برابری از ظرفیت مراتع کشور

او تاکید کرد:  ظرفیت بهره‌برداری 160 هزار خانوار است. با این تفاسیر بالای 6 برابر از مراتع ما بهره‌برداری می‌شود که یکی از دلایل برای فشار مضاعف به مراتع کشور است.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد:  79 میلیون واحد دامی در کشور وجود دارد. 2/2 دام بیش از ظرفیت مراتع کشور بهره‌مند می‌شود. مراتع کشور بر اثر چرای بی‌رویه، فشار زیاد و عدم رعایت زمان چرا و افزایش مدت چرا مورد تخریب قرار داده است.

*آخرین وضعیت مراتع کشور
بهزاد تاکید کرد: مراتع کشور به شکل فقیر در آمده است. از 84.8دهم هکتار 8.5درصد مراتع در وضعیت مطلوب هستند. 21میلیون هکتار مراتع متوسط و 56.2 دهم میلیون هکتار از مراتع هم فقیر هستند.

او درباره بهره‌برداری اصولی از مراتع کشور گفت: در سال 89 قانون افزایش بهره‌برداری از بخش کشاورزی از منابع طبیعی مصوب و بر اساس ماده 14 مکلف شد که برای مدیریت صحیح باید تعداد دام متناسب با مراتع باشد. بر این اساس باید سالانه 3/1 دهم میلیون دام از مراتع خارج شده و به‌جای آن تبدیل دام سبک به دام سنگین انجام ‌شود.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: باید سالانه نیم میلیون تن تولید علوفه انجام شود.

بهزاد با بیان اینکه 42 درصد مراتع گوشت قرمز کشور را تولید می‌کنند، گفت: در کشور ما سالانه 800 هزار تن گوشت قرمز مصرفی از بالای 350 هزار تن مراتع کشور تامین می‌شود.

این مقام مسئول تصریح کرد:  مدیریت چرا در زمان کوچ عشایر و  کنترل شود. در این اقدامات استانداران باید بر اساس حفظ منابع آب، خاک و حفظ مدیریت پایدار و کاربری مراتع و چرای دام و جلوگیری از چرای زودرس فاقد مجوز باید همکاری لازم انجام شود.

به گفته او دستورالعملی تهیه و در آن اهداف و محورهای کاری مشخص شده مقوله مدیریت هواشناسی، پوشش گیاهی و تقویم کوچ را تهیه و با توجه به خروج دام از مناطق ییلاقی و قشلاقی مطرح می‌شود.

*فقدان آب دغدغه برخی از مناطق چراگاهی کشور
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری تاکید کرد: یکی از عوامل برای بروز چرای زودهنگام فقدان آب در مناطق چراگاهی است. همچنین کمبود علوفه در مناطق قشلاقی نیز از دیگر مشکلات گرمی هوا، افزایش نوع حشرات و نداشتن پروانه چرا است.

به گفته او رقابت در بهره‌برداری از مناطق ییلاقی نیز از دیگر مشکلات است. طمع ورزیدن عشایر درباره تامین علوفه برای دام و عدم توقف دام در مسیر مناطق ییلاقی و قشلاقی دیگر مشکلات است که از حالت پیاده به کوچ ماشینی روی آورده‌اند.

بهزاد گفت: در فصل کوچ مدیریت و کنترل زمان به مسائل اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و ... مربوط می‌شود. برای جلوگیری از چرای بی‌رویه اکیپ سیار ایجاد شده است. نیروی‌های حفاظتی باید دارای حکم ماموریت، آموزش دیده با لباس فرم و تجهیزات مرتبط باشند.

این مقام مسئول تاکید کرد: با توجه به محوریت استانداران باید تذکرات به واحدهای لازم در کنترل کوچ داده شود.  سازمان امور عشایر در راستای تلاش برای کوچ پیاده در دستور کار قرار گرفته است. عشایر دارای پروانه چرا، باید با حفظ مراتع از هر گونه تخریب کاربری از طریق دستگاه‌های  مربوطه جلوگیری کنند.

بهزاد افزود: دام‌ها آن‌طور که باید پلاک کوبی نشده‌اند. تاکنون 21 میلیون  واحد دامی پلاک کوبی شده که 15 میلیون از آن به کشتارگاه رفته‌اند.