بررسی شدت بیابان زایی در اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه شده شهر یزد و مقایسه آن با اراضی طبیعی با بهره¬گیری از معیار خاک در مدل IMDPA

شکل 1- موقعیت محدوده مطالعاتی الف) در ایران، ب) در استان یزد، ج) بر روی تصویر ماهواره Landsat 5 TM
Figure 1- Location of the study area in a) Iran, b) Yazd province and on c) Landsat image



 
 نتایج

با بهره­گیری از نتایج حاصل از آزمایش نمونه­های خاک، مقادیر کمی شاخص­های معیار خاک برای هریک از پروفیل­های حفر شده محاسبه گردید. مقادیر کمی هریک از شاخص­های معیار خاک در جدول 4 ارائه شده است.   جدول4. امتیاز شاخص های معیار خاک در واحدهای کاری محدوده مطالعاتی Table 4-Mean value of the soil indices in different land units
امتیاز نهایی معیار خاک Soil criterion final score	میانگین هندسی شاخص­ها Geometric index	هدایت الکتریکی EC	درصد سنگریزه عمقی Deep Geravel	بافت خاک Soil Texture	عمق خاک Soil Depth	کاربری (جنگل کاری و اراضی طبیعی) Land Use	شماره پروفیل Profile Number
2	1.73	3	1	3	1	Afforestation	1.1
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.2
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.3
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.4
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.5
2	1.57	2	1	3	1	Afforestation	1.6
2	1.57	2	1	3	1	Afforestation	1.7
2	1.57	2	1	3	1	Afforestation	1.8
1	1.19	1	1	2	1	Afforestation	1.9
2	1.57	2	1	3	1	Afforestation	1.10
1	1.19	1	1	2	1	Afforestation	1.11
2	1.68	2	1	4	1	Afforestation	1.12
2	1.68	2	1	4	1	Afforestation	1.13
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.14
2	1.57	2	1	3	1	Afforestation	1.15
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.16
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.17
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.18
1	1.41		1	4	1	Afforestation	1.19

 
ادامه جدول امتیاز شاخص های معیار خاک در واحدهای کاری محدوده مطالعاتی
Continued Table 4-Mean value of the soil indices in different land units Continued
 

امتیاز نهایی معیار خاک Soil criterion final score	میانگین هندسی شاخص­ها Geometric index	هدایت الکتریکی EC	درصد سنگریزه عمقی Deep Geravel	بافت خاک Soil Texture	عمق خاک Soil Depth	کاربری (جنگل کاری و اراضی طبیعی)  Land Use	شماره پروفیل Profile Number
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.20
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.21
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.22
1	1.41	1	1	4	1	Afforestation	1.23
3	2.63	4	1	4	3	Natural land	2.1
3	2.63	4	1	4	1	Natural land	2.2
2	2.45	4	1	3	1	Natural land	2.3
3	2.63	4	1	4	1	Natural land	2.4
3	2.63	4	1	4	1	Natural land	2.5
2	2.45	4	1	3	1	Natural land	2.6
3	2.83	4	1	4	4	Natural land	2.7

 

 





 
جدول 5. توزیع وسعت شدت­های مختلف بیابان­زایی معیار خاک
Tabble 5- Distribution of desertification intensities classes based on soil criteria

مساحت Area				شدت بیابان­زایی Desertification intensity		کاربری اراضی Land use
	ha		%
73.4		79.2		کم  Low		آبیاری شده Irrigated
	19.3		20.8		متوسط  Moderate
191		10.3		متوسط Moderate		اراضی طبیعی Natural Lands
	1663		89.7		شدید High
73.4		3.5		کم  Low
	210.3		9.6		متوسط    Moderate		کل Total
1663		76.4		شدید    High

 
مهم ترین یون های سمی عبارت است از سدیم (Na )، کلر (Cl ) و بور (B ). غلظت بالاتر از حد مجاز اين يون ها باعث اختلال در عملکرد ريشه، کاهش عملکرد محصول، تغییر شکل ظاهري گیاه و حتي مرگ گیاه مي شود. مطمئن ترين شاخص تعیین میزان تأثیر آب آبیاري بر افزايش سديم تبادلی خاک، نسبت جذب سديم يا  SARاست. سديم به دلیل تأثیرش بر روي خاک، يکي ازمهم ترين کاتیون ها است. سديم تبادلی، تمايل به پراکنش خاک داشته و باعث کاهش سرعت نفوذ آب و هوا در خاک مي گردد. کاتیون هاي دو ظرفیتي باعث بهبود ساختمان خاک و پایداری خاکدانه ها می شوند ولی کاتیون های یک ظرفیتی باعث پراکندگی ذرات خاک و از بین رفتن ساختمان خاک می شوند. اگر حداقل 10 درصد کاتیون های جذب شده سدیم باشد، خاک ساختمان خود را از دست داده و نفوذ بر اثر پراکندگی ذرات خاک کاهش می یابد.
بر اساس تقسیم بندی FAO ،  نسبت جذب سدیم در نمونه های پساب تصفیه خانه برای آبیاری در حد خوب و سایر عوامل شامل هدایت الکتریکی، غلظت کلر، سدیم و بور در حد متوسط ارزیابی می گردد (جدول  7(.
 
 
 
جدول6 نتایج تجزیه پساب فاضلاب تصفیه خانه آب یزد
Table 6- Analysis of purified wastewater of Yazd city

16/05/2013 پساب Wastewater	21/02/2013 پساب Wastewater	واحد Unit	عنوان آزمایش Test
4.05	9.52	NTU	کدورت(Turbidity)
7.38	7.63		pHاسیدیته
1325	1590	µmhos/cm	(EC)هدایت الکتریکی
8	8	mg/lit	(TSS)کل مواد معلق
725	850	mg/lit	(TDS)کل جامدات محلول
142	183	mg/lit	(Ca)کلسیم
72	154	mg/lit	(Mg)منیزیم
194.5	198	mg/lit	(Na)سدیم
24.01	24.12	mg/lit	(K)پتاسیم
0	0	mg/lit	(CO3)2-کربنات
204	265	mg/lit	(HCO3)  بی کربنات
125	154	mg/lit	(SO4) 2سولفات -
23.01	243.1	mg/lit	(Cl)-کلراید
	16.15	mg/lit	(NH3)آمونیاک
7.31	3.82	mg/lit	(NO2)  نیتریت
7.20	5.10	mg/lit	(NO3)  نیترات
3.20	0.34	mg/lit	(P4O3) فسفات
0.14	0.12	mg/lit	(B)بر

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
جدول 7 نتایج آب فاضلاب تصفیه شده ومقایسه با راهنمای کیفیت آب آبیاریFAO
Table 7- Comparison of results of the Yazd purified wastewater with FAO water quality standard

نسبت جذب سدیم SAR		سدیم Na meq/l	کلر CL meq/l	بر B mg/l	هدایت الکتریکی EC dS/m	درجه بهره برداری برای آب آبیاری Degree of utilization For irrigation water
0-3	3-6
EC	EC
> 0.7	> 1.2	< 3	< 4	< 0.7	< 0.7	Fine خوب
0.2-0.7	0.3-1.2	3-9	4-10	0.7-3	0.7-3	Moderate متوسط
<0.2	<0.3	>9	>10	>3	>3	Unsuitable   نامناسب
2.6		8.34	6.8	0.12	1.59	16/05/2013 پساب Wastewater
3.3		8.34	6.5	0.14	1.32	21/02/2013 پساب Wastewater

 
نتایج مقایسه آماری
به دلیل نرمال نبودن توزیع داده­ها از آزمون من- ویتنی برای انجام مقایسه آماری استفاده شد. براساس نتایج، شاخص­های عمق خاک و هدایت الکتریکی در اراضی آبیاری شده با پساب و اراضی طبیعی منطقه دارای اختلاف معنی­دار هستند. شاخص­های بافت خاک و درصد سنگریزه عمقی خاک دارای اختلاف معنی­دار نیست. همچنین امتیاز نهایی معیار خاک برای اراضی طبیعی منطقه و اراضی آبیاری شده با پساب دارای اختلاف معنی دار است (جدول 8).

جدول 8. نتایج مقایسه آماری شاخص­های مدل IMDPA Table 8- Statistical analysis of soil indices in IMDPA model
مقدار معنی داری آزمون من- ویتنی Mann–Whitney  Sig Value	شاخص Index
**0.00	عمق خاک                  Soil Depth
**0.00	هدایت الکتریکی                        EC
0.737ns	بافت خاک                 Soil Texture
1.00ns	سنگریزه عمقی خاک   Deep gravel (%)
**0.00	امتیاز نهایی معیار خاک Soil criterion final score

بحث و نتیجه­گیری
تجزیه و تحلیل شاخص­های معیار خاک به روش وزنی در محدوده مطالعاتی بیان­گر این است که در اراضی آبیاری شده با پساب، شاخص بافت خاک با میانگین وزنی 74/3 در کلاس بیابان­زایی خیلی شدید و شاخص­های هدایت الکتریکی، عمق خاک و درصد سنگریزه عمقی به ترتیب با میانگین وزنی 23/1، 1 و 1 در کلاس شدت بیابان­زایی کم قرار می­گیرند. در نهایت معیار خاک با میانگین وزنی 21/1 در کلاس شدت بیابان­زایی کم قرار می­گیرد. در اراضی طبیعی منطقه نیز شاخص درصد سنگریزه عمقی با میانگین وزنی1 در کلاس شدت بیابان­زایی کم، شاخص عمق خاک با میانگین وزنی 06/3 در کلاس شدت بیابان­زایی شدید و شاخص­های هدایت الکتریکی و بافت خاک به ترتیب با میانگین وزنی 4 و 93/3 در کلاس شدت بیابان­زایی خیلی شدید قرار می­گیرند. در این اراضی معیار خاک با متوسط وزنی 89/2 در کلاس شدت بیابان­زایی شدید قرار دارد. همچنین با در نظر گرفتن تمامی محدوده مورد مطالعه (اراضی طبیعی و آبیاری شده)، شاخص درصد سنگریزه عمقی با میانگین وزنی 1 در کلاس شدت بیابان­زایی کم، شاخص عمق خاک با میانگین وزنی 96/2 در کلاس شدت بیابان­زایی شدید و شاخص های هدایت الکتریکی و بافت خاک به ترتیب با میانگین وزنی 87/3 و 92/3 در کلاس بیابان­زایی خیلی شدید قرار می­گیرند. معیار خاک با میانگین وزنی 8/2 درکلاس شدت بیابان­زایی شدید واقع شده است.
با توجه به اطلاعات به دست آمده، قبل از اینکه اقدام به کشت درخت در محدوده تصفیه­خانه شود، درصد بالایی ماسه­بادی به خاک طبیعی منطقه اضافه شده است. در نتیجه همان­گونه که نتایج نشان می­دهد علی­رغم شوری زیاد خاک منطقه، این شوری امکان انتقال به لایه­های بالایی خاک را پیدا نکرده است.
همچنین با توجه به حجم فراوان آب در دسترس، حاصل از تصفیه فاضلاب، اقدام به آبشویی خاک شده است. لازم به ذکر است که خاک منطقه در اعماق مختلف دارای سخت لایه­های نمکی و رسی بوده بنابر این امکان نفوذ این حجم زیاد آب به داخل خاک وجود ندارد. در نتیجه با توجه به شیب اراضی به سمت شمال، شوری موجود در خاک به همراه حجم فراوان پساب مصرفی در شمال منطقه به صورت مانداب تجمع یافته است.
در نهایت می­توان گفت هرچند شدت بیابان­زایی در مناطق آبیاری شده با پساب در محدوده مطالعاتی کمتر از اراضی طبیعی منطقه است، اما این موضوع ناشی از به هدر رفتن حجم زیادی از پساب با کیفیت مناسب و تبدیل بخش وسیعی از منطقه به مانداب است. اراضی طبیعی منطقه علاوه بر شوری دارای سدیم فراوانی است. به­نظر می­رسد حذف سخت لایه نمکی (به­شکل مکانیکی و نه آبشویی) برای فراهم آوردن امکان اصلاح شرایط خاک و رشد ریشه ضروری است. شکستن این سخت لایه شور کافی نبوده و باید آن را از زمین خارج نمود و این اقدام از نظر اقتصادی در مقایسه با آبشویی مقرون به صرفه­تر است. می­توان چنین نتیجه­گیری کرد که اراضی طبیعی منطقه به­منظور کشاورزی و جنگل­کاری در شرایط فعلی مناسب نبوده و در صورتی­که اقدام به آبیاری بر روی این اراضی شود، شوری از اعماق خاک به سطح منتقل شده و در آینده می­تواند معضلات زیست­محیطی را در منطقه پدید آورد.
با توجه به نتایج ، پیشنهاد می­شود از گسترش جنگل­کاری در محدوده اراضی تصفیه­خانه قبل از خارج کردن سخت لایه­های نمکی از خاک خودداری به­عمل آید. در مورد فضای سبز موجود نیز لازم است با در نظر گرفتن نیاز آبی گونه­های کاشته شده، در حد نیاز آنها اقدام به آبیاری شده و از رهاکردن حجم زیادی از پساب برای آبیاری جلوگیری شود.
باتوجه به این­که پساب این تصفیه­خانه دارای کیفیت قابل قبول برای آبیاری فضای سبز است، توصیه می­شود به­جای رها کردن پساب در اراضی اطراف تصفیه­خانه، پساب تولیدی برای آبیاری فضای سبز شهری و همچنین گسترش پوشش گیاهی در اطراف جاده یزد- اردکان مورد استفاده قرار گیرد.
در صورتی­که امکان حذف سخت­لایه نمکی در تمام منطقه وجود ندارد، می­توان با حفر  چاله­های ایزوله با خاک مجاور به­همراه قرار دادن حفره­ انتهایی به­عنوان زهکش و تعویض خاک درون چاله با خاک مناسب، اقدام به کشت گیاه کرد.
نتایج این تحقیق (برای اراضی آبیاری شده با پساب و کل محدوده مطالعاتی) با تحقیقی که توسط اسفندیاری (1388) جهت ارزیابی وضعیت بالفعل بیابان­زایی در منطقه طشک (فارس) با استفاده از مدل IMDPA انجام شد و شاخص بافت خاک را به­عنوان عامل اصلی افزایش شدت بیابان­زایی منطقه معرفی کرد، هماهنگی دارد (9). همچنین در تحقیق انجام شده توسط شجاعی (1390) به­منظور ارزیابی شدت بیابان­زایی منطقه ریگان کرمان، شاخص بافت خاک در بین شاخص­های معیار خاک به­عنوان موثرترین عامل در افزایش شدت بیابان­زایی محدوده مورد مطالعه معرفی شد (23). نتایج این تحقیق بیان­گر کاهش شوری خاک در اثر آبیاری با پساب است و با نتایج مطالعه پیامد آبیاری با پساب تصفیه­خانه فاضلاب شمال اصفهان بر ویژگی­های شیمیایی خاک­های ناحیه برخوار هماهنگی دارد (21). در مطالعه مذکور به کاهش کاهش شوری خاک بر اثر 7 سال آبیاری با پساب اشاره شده است.
 
References 
1)      Arami A., Ownegh M., Berdi Sheikh V., and Honardoust F. 2012. Assessment of Desertification Intensity by IMDPA model using soil and vegetation indices by applying GIS (Case study: AlaGol plain, Golestan Province). First National Conference on Desertification (Science, Technology and Sustainable Development). International Desert Research Center of Tehran University, 17-18 June 2012, Tehran, (in Persian).
2)      Bajwa S.A., Hira G.S., and Singh N.T. 1983. Effect of sodium and Bicarbonate Irrigation Waters on Sodium Accumulation and on Maize and Wheat Yields in Northern India. Irrigation Science, 4:191-199.
3)      Behzadi M., Ownegh M., and Meftah Halaghi M. 2012. The effects of soil criteria in desertification of the Varamin plain using IMDPA model and GIS. 2^nd Conference on Environmental Planning and Management (EPM), May,15-16, 2012, Tehran, (in Persian).
4)      Cameron D.R. 1997. Sustainable Effluent Irrigation Phase ll. Review of Monitoring Data, Moose Jaw. Technical Report, Prepared for Irrigation Sustainability Committee. Canada-Saskatchewan, Agriculture Green Plan.
5)      Committee on the Use of Treated Municipal Wastewater Effluents and Sludge in the Production of Crops for Human Consumption. 1996. Use of Reclaimed Water and Sludge in Food Crop Production. Water Science and Technology Board Commission on Geosciences. Environment and Resources, National Research Council, National Academy Press, Washington, D.C.
6)      Danesh Sh. and Alizadeh A. 2008. The use of wastewater in agriculture, opportunities and challenges. The First National Conference on the Status of Water Recycling and Waste Water in Water Resources Management. Sarvab Consulting Engineers, Mashhad (in Persian).
7)      Dowlatshahi R. 2007. Preparation of desertification map applying IMDPA using water, Soil, and vegetation indices (Case study: South of Garmsar). MSc. Thesis Faculty of Natural Resources. Tehran University, (in Persian with English Abstract).
8)      Ekhtesasi M. R. and Sepehr A. 2011. Methods and Models of Desertification Assessment and Mapping. Yazd University Publication, 286 pp, (in Persian).
9)      Esfandiari M. 2009. Evaluation of active desertification by IMDPA model using water, soil and agriculture indices in the Tashk area of Fars province. MSc. thesis, Yazd University, 101 pp, (in Persian with English Abstract).
10)   Hassanoghli, A. R. 2001. The use of household waste and wastewater treatment in the irrigation of crops and artificial recharge of underground aquifers. PhD. Thesis in field of irrigation science and engineering, Tehran University (in Persian with English Abstract).
11)   Hussain G., and Al-Saati J.A. 1999. Wastewater Quality and its Reuse in Agriculture in Saudi Arabia. Desalination, 123: 241-251.
12)   Khai N. M. 2007. Effects of Using Wastewater and Biosolids as Nutrient Sources on Accumulation and Behaviour of Trace Metals in Vietnamese Soils, Ph.D. Thesis, Department of Soil Sciences. University of Agricultural Sciences, Uppsala, Sweden.
13)   Kosmas C., Kirkby M., and Geeson N. 1999. The MEDALUS project – Mediterranean desertification and land use: Manual on key indicators of desertification and mapping environmentally sensitive areas to desertification Project report. European Commission. EUR 1888. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities V.P:87
14)   Koterba M.T., Hornbeek J.W., and Pierce R.S. 1979. Effect of sludge application on soil water solution and vegetation in a northern Harwood Stan. Journal of Environmental Quality, 8:72-78.
15)   Mcghee, T. J. 1991. Wastewater Supply and Sewerage. MC Grow-Hill Inc., 6^th edition.
16)   Pahlavanravi A., Moghaddamnia A. R., Rahi Gh., and Bahreini F. 2012. The role of water, soil and vegetation criteria in present status of desertification (Case study: Bordekhun Region, Boushehr). Journal of Range and Watershed Management, Iranian Journal of Natural Resources,64 (4): 373-386, (in Persian with English Abstract).
17)   Patterson R.A. 1996. Soil Hydraulic Conductivity and Domestic Wastewater. Water, Sciense and Technology, 43 (12): 103-108.
18)   Pescod M. B. 1992. Wastewater treatment and use in agriculture. FAO. Irrigation and drainage Paper, No. 47, 113 P.
19)   Rao K., 2006. Economic Sustainable Development and Mechanisms. Translator R., Yavari. Tehran University Press, 575 pp, (in Persian).
20)   Rohani Shahraki F., Mahdavi R., and Rezaee M. 2005.  Effect of Irrigation with Wastewater on Certain Soil Physical and Chemical properties. Journal of Water and Wastewater, 16 (1): 23-29, (in Persian with English Abstract).
21)   Safari Sanjabi A. A. and Hagrasuliha S.H. 2001. Effects of Irrigation with Secondary Effluent of North Isfahan Sewage Refinery on Some Chemical Properties of Borkhar Region Soils. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 32(1): 79-88, (in Persian with English Abstract).
22)   Shakerian N., Zehtabian Gh., Azarnivand H., and Khosravi H.  2012. Evaluation of current satus of desertification severity in Jarghooyeh region using IMDPA model (with emphasize on water, soil and vegetation cover criteria, Journal of Range and Watershed Management. Iranian Journal of Natural Resources, 64 (4): 411-421, (in Persian with English Abstract).
23)   Shojaee H. 2011. Assessment of desertification intensity in Rigan (Kerman) using the criteria of soil, water, vegetation and erosion of the IMDPA model. MSc Thesis, Faculty of Natural Resources and Eremology, Yazd University, (in Persian with English Abstract).
24)   Stevens D.P., McLaughlin M.J., and Smart M. K. 2003. Effects of Long-Term Irrigation with Reclaimed Water on Soils of the Northern Adelaide Plains, South Australia. Australian Journal of Soil Research. 41(5): 933-948.
25)   Wang X., Chen F., and Dong Z. 2006. The relative role of climatic and human factors in desertification in semi-arid China. Environmental Change 16, 48-57.
26)   Zehtabian Gh., Ahmadi H., Ekhtesasi M. R., and Khosravi H. 2007. Calibration of MEDALUS model to present regional model for desertification intensity (Case Study: Kashan). Journal of the Iranian Natural Resources, 60 (3): 727-744 (in Persian with English Abstract).
27)   Zehtabian Gh., Razavi S. M., Masoudi R. and Khosravi H. 2012. Actual assessment of desertification, with an emphasis on two kinds of vegetation and soil criteria (Case study: Mighan playa). First National Conference on Desertification (Science, Technology and Sustainable Development), International Desert Research Center of Tehran University, 17-18 June 2012, Tehran, (in Persian with English Abstract).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Comparison of Desertification Intensity in the Purified Wastewater Irrigated Lands with Normal Lands in Yazd Using of Soil Criterion of the IMDPA Model
M. Yektafar, M. Zare^*, M. Akhavan Ghalibaf, S. R. Mahdavi Ardakan
Received: ??-??-
Accepted: ??-??-
 
Introduction Desertification, is a complex phenomenon, which as environmental, socio-economical, and cultural impacts on natural resources. According to the United Nations Convention to Combat Desertification defination, desertification is land degradation in arid, semi-arid, and dry sub-humid regions, resulting from climate change and human activities. Because of limiting access to qualified water resources in arid lands, it is necessary to use, all forms of acceptable water resources such as wastewater. Since irrigation with sewages has most effects on soil, in this research, desertification intensity of lands irrigated with sewages and natural lands of the area, where located near Yazd city, has been analyzed considering soil criterion of the Iranian Model for Desertification Potential Assessment (IMDPA). Several studies have done in Iran and in the world in order to provide national, regional or global desertification assessment models. A significant feature of the IMDPA is easily defining and measuring criteria, indicators, and ability of the model to use geometric means for the criteria and indicators.
Materials and Methods In first step, In first step, in a random method, soil samples were taken in each of the defined land units with considering of the size of area. Next, all indices related to the soil criterion such as soil texture index, soil deep gravel percentage, soil depth, and soil electrical conductivity were evaluated in each land use (both irrigated lands and natural lands) and weighted considering the present conditions of the lands. Each index was scored according to the standard table of soil that categorized desertification. Then, geometry average of all indices were calculated and map of the desertification intensity of the study area were prepared. Thus, four maps were prepared according to each index. These maps were used to study both quality and effect of each index on desertification. Finally, these maps were integrated to prepare the final map that shows current status of desertification in the region by calculating geometric mean of all indices based on following formula:
 
Q_S = [EC * STI * SDI* SGI]^1/4
Where:
QS: Soil criteria score; EC: Electrical Conductivity index; STI: Soil texture index; SDI: Soil depth index and SGI: Soil deep gravel percentage index.
Integrating of thematic databases and spatial analyst and mapping were done using ESRI Arc GIS v.10 software. Statistical analyses such as Mann-Whitney and t-statistic were done using SPSS v.21 software for comparing land irrigated with wastewater and natural land area.
 
Results and Discussion Results show that in the land irrigated with wastewater, soil texture index with weighted average of 3.74 classified in severe desertification intensity class, and soil depth gravel percent, soil depth, and soil electrical conductivity indices with weighted average of 1.23, 1, and 1, respectively were classified in low desertification class. In general, soil criteria with weighted average of 1.21 classified in low desertification class. In natural lands of the area, soil depth gravel percent index (1) classified in low intensity class, soil depth index (3.06) grouped in severe class, and soil electrical conductivity (4) and soil texture (3.93) indices with were classified in very high desertification intensity classes.
Conclusions In natural lands, soil criteria with weighted average of 2.89 classified in severe desertification class. General results show that in the lands irrigated with sewages, soils tissue index and in the natural lands, soil electrical conductivity index are the most effective indices in increasing of desertification intensity. Totally, soil criteria with the weighted average of 2.8, which are grouped in the very high desertification intensity class, are the main factors affecting desertification in total study area. Totally, soils tissue index is the most effective index of increasing in intensity of desertification in the total study area. However, the intensity of desertifcation in the l irrigated with wastewater is lower than the desrtification intensity in the natural lands of the study area, but this issue caused by losing of large amounts of good quality purified wastewater and converting of a large part of the area to wetland which can craates numerous environmental problems in the region in future. Finally, it can be concluded that the natural land of the study area, are not suitable for afforestation and agriculture in present condition, and if the land is irrigatted, salinity of the soil depths transferred up to the surface and can be cause some environmental problems in thi region.
Keywords: Desertification intensity, IMDPA model, Soil criterion, Purified wastewater, Yazd