تا ۹ سال دیگر آبخوان دشت اصفهان-برخوار تخلیه می‌شود

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
تا ۹ سال دیگر آبخوان دشت اصفهان-برخوار تخلیه می‌شود

ایسنا/اصفهان عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان تخلیه کامل آبخوان را به منزله تخلیه زندگی در دشت اصفهان-برخوار دانست و گفت: در صورت عدم تغذیه آبخوان دشت اصفهان-برخوار، زمان تخلیه کامل این آبخوان بین سال های ۱۴۰۹ تا ۱۴۱۶ خواهد بود.

بهرام نادی در گفت‌وگو با ایسنا درباره پدیده فرونشست در حوضه آبریز زاینده رود با اشاره به حفر ۳۶۰۰ حلقه چاه ثبت شده در محدوده شهری اصفهان و تداوم تخلیه آب در دشت اصفهان برخوار، اظهار کرد: تغذیه نامناسب آبخوان به سبب عدم جریان مداوم زاینده رود از سال ۱۳۷۹، عدم تخصیص ۱۷۶ میلیون متر مکعب حقابه سالانه تالاب گاوخونی و کاهش میزان بارندگی، انتقال سالانه ۸۰ تا ۹۰ میلیون متر مکعب آب زاینده رود به خارج دشت به میزان تقریبی ۲ میلیارد مترمکعب بدون انجام الزامات ورودی آب به زاینده رود همچون تونل سوم کوهرنگ و ... موجب افت سطح آب های زیرزمینی و در نتیجه سبب بروز مشکلات عدیده ای از جمله تخریب محیط زیست، آسیب به کشاورزی، تولید، تامین آب آشامیدنی، نشست گسترده و تهدید تداوم زندگی در دشت خواهد شد.

وی با بیان اینکه بافت خاک دشت اصفهان که بیشتر شامل سه لایه ریزدانه فوقانی، درشت دانه میانی و ریز دانه زیرین است، گفت: برداشت آب توسط چاه های عمیق و از ریزدانه زیرین انجام می شود، درحالیکه فرونشست به صورت تدریجی و مداوم در حال وقوع است و به همین سبب فرونشست، زلزله خاموش نیز نامیده می شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، برداشت آب های زیرزمینی و تخلیه آب از مخازن آب زیرزمینی (آبخوان) را از بیشترین عوامل فرونشست برشمرد و افزود: عوامل مختلفی می تواند سبب تغییر شکل در سطح وسیع یا فرونشست شود، در دشت های ایران به عبارتی بار وارده به خاک که سبب تغییر شکل خاک می گردد همان افت آب های زیرزمینی است.

وی ادامه داد: نشست و تغییر شکل خاک تحت اثر بارگذاری به صورت آنی و یا به مرور زمان است؛ اگر نشست در یک گستره وسیع مثل یک شهر یا دشت رخ دهد فرونشست نامیده می شود و این پدیده، یک مخاطره زمین شناسی همانند زلزله، آتشفشان، سیلاب و ... است.

سیلابی شدن دشت در نتیجه کاهش منافذ خاک است

نادی با اشاره به اینکه این نشست گسترده سبب تحمیل تغییر شکل به تمام سازه ها، تاسیسات زیربنایی، شریان های حمل و نقل و ... خواهد شد، اظهار کرد: اثرات مخرب فرونشست علاوه بر اینکه بر عملکرد تمام سازه ها اثرگذار است بخش قابل توجهی از اثرات آن همچون کاهش منافذ خاک برگشت پذیر نیست.

وی خاطرنشان کرد: کاهش منافذ خاک سبب کاهش میزان نفوذپذیری خاک و عدم جذب باران و سیلابی شدن دشت می شود، به سبب تحمیل نشست زیاد که نتیجه آن وقوع ترک در سازه های مصالح بنایی و بروز چرخش در سازه های مقاوم جدید است تاب آوری سازه های قدیمی به سبب داشتن ترک و عملکرد صحیح لرزه ای سازه های جدید به سبب چرخش و تغییر در فاصله درز انقطاع لرزه ای مختل خواهد شد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان با بیان اینکه بی توجهی به برداشت بی رویه آب های زیرزمینی و عدم تغذیه آبخوان، استقبال از تمام خطرات احتمالی است که یک مورد آن فرونشست و آسیب به همه سازه های قرار گرفته روی زمین و زیر زمین است، افزود: در صورت نشست گسترده زمین همه سازه های واقع بر روی زمین همانند ساختمان ها، سازه های تاریخی،